Maszyny paczkowe czy punkty odbioru stają się powoli częścią konsumenckiej codzienności. Klienci coraz częściej zamawiają przesyłki do wskazanej lokalizacji, zamiast do własnego domu. To nie jest przeczucie – to trend potwierdzany przez rynkowe statystyki. Najnowsza edycja raportu „Out of Home Delivery in Europe 2024”, przygotowanego przez Last Mile Experts, pokazuje, że w całej Europie klienci chętnie wybierają możliwość odbioru paczki z konkretnego automatu lub punktu odbioru.

Spis treści

Corocznie wydawany raport „Out of Home Delivery in Europe 2024” poświęcony jest tematyce odbioru paczek poza miejscem zamieszkania czy pracy, a więc w różnego rodzaju automatach, punktach odbioru czy lokalach usługowych współpracujących z firmami kurierskimi. Z roku na rok konsumenci coraz chętniej kierują przesyłki do tego rodzaju lokalizacji.  

Rosnąca popularność dostawy typu OOH jest związana przede wszystkim z rozwojem handlu online, który odbił w górę po pandemii czy wybuchu wojny w Ukrainie i do końca 2025 roku ma osiągnąć wartość 529,8 mld EUR. Ważnym czynnikiem jest również rozwijający się od kilku lat trend re-commerce – handlu przedmiotami z „drugiej ręki”. Sprzedawcy i kupujący zawierający nieformalne transakcje, najczęściej w social mediach, chętnie wykorzystują automaty paczkowe do wysyłki przedmiotów. 

Raport wskazuje również jeden istotny czynnik przekładający się na rozwój tego typu dostaw, a mianowicie rosnącą świadomość środowiskową konsumentów i firm. Kurierzy chcą ograniczać ilość emisji na ostatniej mili, ale również koszty operacyjne. Odbiorcy i nadawcy przesyłek także chcą angażować się w walkę ze zmianami klimatycznymi poprzez podejmowane decyzje, takie jak korzystanie z bardziej ekologicznej metody dostawy – którą OOH niewątpliwie jest.  

Które kraje Europy są liderami w zakresie OOH? 

W ciągu ubiegłego roku w całej Europie przybyło 29% unikalnych automatów paczkowych (APM) i 6% punktów nadań oraz odbioru (PUDO). W efekcie aktualnie jest ich odpowiednio 154 900 oraz 349 230 na całym kontynencie. W dziedzinie automatów liderem jest Polska, która może się pochwalić prawie 40 000 sztukami. Kolejne są Wielka Brytania (15 390) i Niemcy (15 340). Jak zatem widać, przepaść między pierwszym miejscem a pozostałymi elementami podium jest spora. 

W przypadku punktów nadań i odbioru wygląda to jednak nieco inaczej. Królują tutaj Wielka Brytania (50 910), Francja (50 530) czy Włochy (48 310). Nad Wisłą znajdziemy ok. 40 000 takich lokalizacji.  

W sumie w Polsce znajduje się ok. 80 000 unikalnych miejsc typu OOH, co stawia nasz kraj na czele Europy tuż przed Wielką Brytanią (66 300), Francją (63 370), Niemcami (62 760) i Włochami (53 220). 

Warto jednak zwrócić uwagę na to, że te liczby podają „unikalne” miejsca. Wiele lokalizacji jest wykorzystywanych przez wielu kurierów jednocześnie, np. w jednym miejscu można znaleźć automaty wykorzystywane przez InPost, Allegro czy DPD. Raport Last Mile Experts podaje, że w przypadku uwzględnienia ich jako oddzielnych bytów, w Polsce znajduje się 136 927 punktów nadań i odbioru oraz 39 499 automatów paczkowych. Przyjmując tę metodologię, można stwierdzić, że w sumie nad Wisłą mamy prawie 180 000 miejsc typu OOH, co stawia nas w absolutnej czołówce na kontynencie. To około 33 punktów w przeliczeniu na każde 10 tysięcy mieszkańców. W Czechach, kraju o największej liczbie sklepów online, zagęszczenie jest o jedną trzecią mniejsze – na każde 10 000 osób przypada 22 punktów. W Finlandii to 19, a w Danii 17.5. Najgorzej rozwiniętymi krajami pod względem OOH są Litwa, Malta, Cypr, Łotwa i Estonia. 

Kluczowi operatorzy punktów nadań i odbioru na świecie 

Firma Punkty nadań i odbioru (PUDO) Automaty paczkowe (APM) W sumie 
Deutsche Post/DHL 109 570 38 640 148 210 
DPD (GeoPost) Group 87 010 18 850 105 860 
GLS (IDS) 63 720 13 080 76 800 
InPost 32 330 35 550 67 770 
UPS 37 040 10 270 37 310 

Kluczowi operatorzy punktów nadań i odbioru w Polsce 

Firma Punkty nadań i odbioru (PUDO) Automaty paczkowe (APM) W sumie 
Allegro 47 000 3 500 50 500 
DPD 19 723 6 530 26 253 
InPost 3 714 21 969 25 683 
DHL eCommerce Poland (DHL Parcel) 16 000 2 000 18 000 
Poczta Polska 16 000 1 000 17 000 

Co kieruje klientami korzystającymi z OOH? 

4 na 10 konsumentów wprost deklaruje, że wolałoby odebrać swoje zamówienie z punktu, aby zredukować swój ślad węglowy. 37% respondentów badania „Green Generation 2.0” przeprowadzonego przez Allegro i Łukasiewicza wskazuje, że do automatów idą na piechotę, a 62% odbiera przesyłki „przy okazji”, np. wracając z pracy czy ze spaceru.  

Firmy kurierskie odpowiadają na „zielony” popyt, wdrażając nowoczesne technologie takie jak automatyzacja, sztuczna inteligencja czy autonomiczne pojazdy, ale również elektryfikują swoją flotę i promują automaty paczkowe oraz punkty odbioru w celu skrócenia tras przejazdu kurierów. Motywują ich nie tylko klienci, ale również perspektywa redukcji kosztów operacyjnych. Stawka jest dość wysoka – etap „last mile” jest odpowiedzialny za nawet 65% kosztów ponoszonych przez przewoźników podczas dystrybucji przesyłek. Co istotne, jeden automat paczkowy może zwiększyć liczbę przesyłek doręczonych przez jedną ciężarówkę nawet dziesięciokrotnie – zamiast 60 paczek pod różne adresy, taki pojazd doręczy ich nawet 600 do jednego punktu. 

W redukowanie śladu węglowego transportu angażują się również regulatorzy. W grudniu 2023 roku Rada Europejska zaprezentowała nowe zasady rozliczania emisji z usług transportowych, obejmujących również dostawy przesyłek.  

Raptownie rosnący rynek re-commerce, w Polsce napędzany przez Vinted czy OLX nie opiera się tylko na kwestiach ekologicznych. Sprzedając używane rzeczy, szczególnie tak drogie jak sukienki ślubne czy alby komunijne, można odzyskać część poniesionych wydatków i dać komuś możliwość przeżycia podobnych wspomnień w o wiele niższej cenie. Jak wskazuje raport, europejski rynek re-commerce ma być wart nawet 120 mld EUR do 2025 roku. A automaty paczkowe są jednym z najwygodniejszych i najtańszych sposobów na wysłanie paczki do dowolnej osoby, a do tego umożliwiają płatność za pobraniem, co zwiększa bezpieczeństwo zakupu.  

Możliwość nadania przesyłki do innej osoby, znając tylko jej adres e-mail czy numer telefonu, jest tutaj też dość istotną kwestią. Kupujący i sprzedawca, którzy poznali się na Facebooku czy TikToku, nie muszą wymieniać się wrażliwymi danymi, aby sfinalizować transakcję. Ale to nie jest jedyny aspekt, gdzie bezpieczeństwo zapewniane przez automaty ma znaczenie. Połowa brytyjskich konsumentów stwierdziła, że postawienie takich maszyn w okolicy czyni ją bezpieczniejszą, ponieważ eliminuje ryzyko kradzieży paczki zostawionej pod drzwiami. 

Przyszłość OOH na ostatniej mili 

Raport Last Mile Experts przewiduje, że rynek OOH będzie się konsekwentnie rozwijał, a w 2025 lub 2026 roku liczba procesowanych przesyłek B2C ma osiągnąć poziom 20 miliardów rocznie. Spada liczba osób preferujących dostawy kurierskie, rośnie grono użytkowników punktów odbioru i nadań lub automatów. Efektywność dostawy do automatów wynosi ponad 99%, co oznacza, że firmy kurierskie nie muszą zmieniać tras w przypadku nieodebranej przesyłki, podejmować licznych prób kontaktu z odbiorcą czy wydłużać procesu w przypadku nieprawidłowo podanego adresu – co często się zdarza szczególnie przy przesyłkach międzynarodowych. 

Bez współpracy między operatorami rozwój zrównoważonych rozwiązań OOH na ostatniej mili byłby o wiele trudniejszy, czego dowodem są partnerstwa DHL z Cainiao czy Poste Italiane. Na rodzimym rynku Allegro One korzysta z automatów Orlen Paczka. Takie umowy będą odgrywały ogromną rolę szczególnie w kontekście rozwijającego się cross-border w branży e-commerce. Coraz więcej osób robi wirtualne zakupy w sklepach z siedzibą w innych krajach, co niekiedy stwarza pewne wyzwania logistyczne. Z tego względu też raport wskazuje, że rynek usług KEP idzie w kierunku coraz mocniejszej konsolidacji, szczególnie w kontekście rozwoju otwartych lub agnostycznych sieci automatów i punktów, które umożliwiają każdemu chętnemu operatorowi korzystanie z danej lokalizacji. 

Raport antycypuje również, że praktycznie każda przesyłka C2C (nadawana i odbierana przez konsumentów indywidualnych) będzie „przechodziła” przez automaty. Nie oznacza to jednak końca ery kurierów. W zależności od specyfiki danego rynku i jego kultury, ma być on podzielony między rozwiązania OOH a D2D (door-to-door) na poziomie ok. 40-60%. 

Artykuł powstał w oparciu o raport „Out of Home Delivery in Europe 2024. PUDOs and automated parcel machines”, przygotowany przez Last Mile Experts. Alsendo wzięło udział w raporcie jako kontrybutor. Raport jest dostępny do pobrania pod adresem: https://lastmileexperts.com/reports-subscriptions/.